14
кастрычн╕ка ╝ Менску пройдзе Э╝рапейск╕ марш, як╕ закл╕каны зьвярнуць
увагу на пераваг╕ э╝рапейскага выбару для Беларус╕, агучыць рэальныя
шлях╕ выхаду з эканам╕чнага крыз╕су з дапамогай аб’яднанай Э╝ропы праз
выкананьне 12 умова╝ Э╝разьвязу па дэмакратызацы╕ кра╕ны. Аб тым, як╕
шлях пав╕нна сёньня абраць Беларусь, гаворыць вядомы беларуск╕ паэт,
былы старшыня Саюзу беларуск╕х п╕сьменьн╕ка╝, к╕ра╝н╕к беларускага
ПЭН-цэнтру ╬ладз╕мер Някляе╝.
– Спадар Уладз╕мер, як Вы л╕чыце, як╕м шляхам пав╕нна разьв╕вацца Беларусь? Як Вы став╕цеся да э╝рапейскага нак╕рунку разьв╕цьця
–
Мы з XIII стагодзьдзя зья╝лял╕ся тыповай э╝рапейскай кра╕най. Як╕м яшчэ
шляхам мы можам разьв╕вацца? Тольк╕ э╝рапейск╕ шлях. ╤ншай будучын╕ ╝
нас няма. У адрозьненьн╕ ад той жа Расе╕, якая па сва╕х традыцыях больш
аз╕яцкая, у нас да╝но был╕ прататыпы парлямэнцк╕х рэспубл╕к. Кал╕ б мы
здолел╕ захаваць напачатку 90-х менав╕та гэтую мадэль улады, нашы
дэмакратычныя с╕лы змагл╕ б супрацьстаяць ус╕м выкл╕кам г╕сторы╕.
Зараз, на жаль, у нас дзейн╕чае чужародная аз╕яцкая мадэль. Беларусь
пав╕нна збл╕жацца з Э╝ропай. Гэта для яе цалкам натуральны, г╕старычна
абумо╝лены працэс.
– Ц╕ дапаможа збл╕жэньне з Э╝ропай у справе захаваньня незалежнасьц╕ ╕ нацыянальнай культуры?
-
Збл╕жэньне з Э╝ропай будзе спрыяць умацаваньню незалежнасьц╕ Беларус╕ ╕
абароне яе нацыянальных ╕нтарэса╝. Гэта бачна на прыкладзе Польшчы ╕
Л╕твы, у як╕х был╕ сур’ёзныя пытаньн╕ з незалежнасьцю. Э╝ропа
зац╕ка╝леная ╝ тым, каб Беларусь была ╝ э╝рапейскай сям’╕. Наз╕раецца
узаемнае узбагачэньне культура╝ кра╕н, як╕я ╝вайшл╕ ╝ Э╝разьвяз, але
нацыянальныя адметнасьц╕, як╕я вылучаюць асобныя рыг╕ёны н╕ ╝ як╕м разе
Э╝ропай не пада╝ляюцца.
Ц╕ можа Э╝ропа забясьпечыць пераваг╕ для
разьв╕цьця нацыянальнай культуры – для мяне спрэчнае пытаньне. Я
мяркую, што захаваць сваю адметную культуру нам не дапаможа н╕ Захад,
н╕ ╬сход. Тольк╕ нашыя ╝ласныя намаганьн╕ здольныя нешта ╝ гэтай справе
палепшыць.
– Як вы став╕цеся да дыялёгу, як╕ прапануюць уладам дэмакратычныя с╕лы?
–
Я, канешне, хаце╝ бы, каб дзьве Беларус╕ аб’яднал╕ся. Я ж ня вораг
сваёй кра╕не. Н╕чога новага для гэтага прыдумваць ня трэба. Адз╕ны да
гэтага шлях – гэта шлях кампрам╕са╝. Але ╝лада ня хоча ╕сьц╕ на
кампрам╕с. Кал╕ гэты цуд здарыцца, я буду тольк╕ рады.
– Як Вы став╕цеся да правядзеньня 14 кастрычн╕ка Э╝рапейскага маршу?
–
Да Э╝рапейскага маршу ста╝люся стано╝ча. Гэта адз╕н з нешматл╕к╕х
спосаба╝ паказаць, што яшчэ ╕снуе беларуская пал╕тычная апазыцыя.
Вядомы беларуск╕ мастак Алесь Марачк╕н пойдзе на Э╝рапейск╕ марш, ён за ╕нтэграцыю
Беларус╕ ╝ Э╝разьвяз.
- Як Вы став╕цеся да 12 прапанова╝ ЭЗ?
-
У суседн╕х кра╕нах не ╝зн╕кае пытаньня╝, выступаць "за" ц╕ "супраць"
супрацо╝н╕цтва з Э╝разьвязам. Л╕тва, Латв╕я, Польшча - ужо сам╕ стал╕
сябрам╕ гэтай арган╕зацы╕, а ╬кра╕на ╝жо вызначылася са сва╕м шляхам
разьв╕цьця. Мы ня можам быць у ╕заляцы╕ ад Э╝ропы - гэта ня наш шлях,
мы г╕старычна ёсьць э╝рапейская нацыя са сва╕м╕ мовай, культурай,
традыцыям╕. Уступленьне ╝ Э╝разьвяз дамаможа нам захаваць нашую
нацыянальную ╕дэнтычнасьць, ня стаць часткаю вял╕кай ╕мпэры╕. Але за
права стаць сябрам Э╝разьвязу мы пав╕нны яшчэ пазмагацца, проста так мы
дэмакратычнай кра╕най ня станем.
- Ц╕ пойдзеце Вы на Э╝рапейск╕ марш?
-Абавязкова.
-Чаму Вы пойдзеце на Э╝рапейск╕ марш?
-
Я пайду на Э╝рапейск╕ марш, бо на масавыя акцы╕ хаджу за╝сёды, гэта
марш за Незалежнасьць, э╝рапейскую будучыню Беларус╕, дэмакратыю, правы
чалавека. Я пайду, бо спавядаю ╕дэ╕ БНФ: адраджэньне беларускай мовы,
культуры, захаваньня нацыянальнай спадчыны. Пайду, бо я супраць таго,
каб Беларусь праглынула суседняя дзяржава. У нашай кра╕ны зараз вельм╕
цяжкая сытуацыя, ╕, каб паскорыць шлях да нашых сымбаля╝, да
бел-чырвона-белага сьцягу ╕ гербу Пагоня, нам трэба ╕сьц╕ на Э╝рапейск╕
марш.
Анал╕тык-пал╕толяг Канстанц╕н Скуратов╕ч пойдзе на Э╝рапейск╕ марш, ён за ╕нтэграцыю Беларус╕ ╝ Э╝разьвяз.
- Як Вы став╕цеся
да 12 прапанова╝ ЭЗ?
-
Я думаю, што нашыя аф╕цыйныя пал╕тык╕ ня ╝л╕чваюць, што Э╝ропа зараз
вельм╕ кансэрваты╝ная ╕ яе прапановы ╝сё ро╝на кал╕-небудзь давядзецца
разглядаць. Можа ня зараз, можа празь некальк╕ год, кал╕ ад пал╕тычных
стасунка╝ з Э╝ропай будзе залежыць нашмат больш чым зараз.
-Чаму Вы пойдзеце на Э╝рапейск╕ марш?
-
Нягледзячы на праблемы са здаро╝ем, я пайду на Э╝рапейск╕ марш. Ня
ведаю, накольк╕ гэтае мерапрыемства будзе плённым, але зараз трэба ╝
любым разе нешта раб╕ць, ладз╕ць нейк╕я акцы╕.
15 верасьня, В╕сьбю.
Дэлегацыя Парты╕ БНФ у складзе старшын╕ парты╕ В╕нцука Вячорк╕ ╕ яго
намесьн╕ка Аляксея Янукев╕ча на запрашэньне былога й цяперашняга
м╕н╕стра╝ замежных справа╝ Швэцы╕ Маргарэты аф Углас ╕ Карла Б╕льта
знаходз╕цца ╝ В╕сьбю, выспа ╫отлянд (╫оцк╕ Бераг). Там праходз╕ць
прадста╝н╕чая м╕жнародная канфэрэнцыя ”Разьв╕цьцё падзея╝ у
Па╝ночна-╬сходняй Э╝ропе”, прысьвечаная ╝заемадзеньню кра╕на╝
Э╝рапейскага Зьвязу й суседн╕х зь ╕м╕.
У канфэрэнцы╕ бяруць удзел
прэзыдэнт Эстон╕╕ Томас Гэндрык ╤львэс, старшыня парты╕ Саюз Айчыны
(Л╕тва) Андрус Куб╕люс, былы эстонск╕ прэм’ер, гало╝ны эканам╕чны
дарадн╕к прэзыдэнта Саакашв╕л╕ Март Лаар, м╕н╕стар разьвязаньня
канфл╕кта╝ Груз╕╕ Дав╕д Бакрадзэ, былы прэм’ер-м╕н╕стар Расе╕ Ягор
Гайдар, в╕цэ-прэзыдэнт групы Э╝рапейскай народнай парты╕ ╝ ЭП ╫унар
Гёкмарк, старшыня ПА АБСЭ Ёран Ленмаркер, дарадн╕к у м╕жнародных
справах прэзыдэнта Юшчанк╕ Алег Рыбачук, ценевы м╕н╕стар нацыянальнай
бясьпек╕ Кансэрватвы╝най парты╕ Вял╕кай Брытан╕╕ дама Пал╕н
Нэв╕ль-Джонз ╕ ╕ншыя.
Беларускую сэс╕ю пад назвай "Асобная ╝вага
да Беларус╕. Кал╕ прыйдзе дэмакратыя?" вё╝ бурм╕стар Стакгольму, былы
м╕н╕стар адукацы╕ й навук╕ Пэр Ункель. Акрамя В╕нцука Вячорк╕, у ёй
выступ╕╝ Андрус Куб╕люс. Адбылася жывая дыскус╕я. Сярод ╕ншага, В╕нцук
Вячорка запрас╕╝ ус╕х прысутных у Менск на Э╝рапейск╕ Марш 14
кастрычн╕ка сёлета.